Manetki obrotowe vs cynglowe

Manetki rowerowe są nieodłącznym elementem praktycznie każdego roweru. Służą po to aby jazda była przyjemniejsza i bezpieczniejsza. Manetka to ten element na rowerowej kierownicy, który jest źródłem pożądania przez przedszkolaki, służą w końcu zmianie biegów w rowerze. 

Ich historia sięga początku XX wieku, jednak ich dynamiczny rozwój nastąpił końcem lat 80 wraz z pojawianiem się na rynku firmy SRAM i ich flagowego modelu manetki obrotowej o wdzięcznej nazwie Grip Shift.

Manetki obrotowe

Jak już wcześniej wspomniałem manetki obrotowe były niejako rewolucją w świecie zmiany biegów. Na pewno były rewolucją dla amerykańskiej firmy SRAM, która wyrosła właśnie z manetek obrotowych.

Zasada działania manetki obrotowej

Mając na uwadze poprzednie lewarki zmiany biegów, nierzadko umieszczone na ramie amerykańscy inżynierowie opracowali manetki obrotowe. Ich idea była prosta, zmiana biegów w rowerze miała być intuicyjna i trywialnie łatwa. 

Manetka obrotowa jest elementem uchwytu kierownicy tzw. gripa. Zmiana przełożeń w rowerze polega na przekręceniu tego pierścienia w dół, analogicznie jak w motocyklu, aby obniżyć przełożenie. Obrót w górę podnosi przełożenie. 

Rodzaje manetek obrotowych

W latach 90 ubiegłego stulecia manetki Grip Shift amerykańskiego potentata rowerowego rzeczywiście stały się hitem. Produkt ten nie przeszedł bez echa u Japończyków z Shimano. Odpowiedzią na Grip Shifty był produktu Revo Shift marki Shimano. Wygląd i zasada działania były takie same jak u konkurencji.

W jakich rowerach stosowane są manetki obrotowe

Końcówka XX wieku to czas kiedy firma SRAM oferowała pełną gamę manetek obrotowych dla każdego rodzaju roweru. Obecnie mimo, iż złota era manetek obrotowych minęła, w katalogach amerykanów także można znaleźć te rodzaje manetek nawet w najwyższej klasie XX1.

Japończycy z Shimano trochę inaczej podeszli do tematu zmiany biegów manetkami obrotowymi. Produkty Revo Shift dedykowane są dla rowerów miejskich, młodzieżowych. Produkt Revo Shift można spotkać także w rowerach crossowych, trekkingowych czy MTB z osprzętem najniższych klas.

Plusy i minusy manetki obrotowej

Plusy manetek obrotowych

• szybkość działania
• możliwość zmiany wielu biegów na raz
• intuicyjne działanie
• łatwa konserwacja

Minusy manetek obrotowych

• przypadkowa zmiana biegów
• brak możliwości jednoczesnego hamowania i zmiany biegów
• bóle nadgarstków przy długiej trasie
• trzeba zdemontować gripy, aby je ściągnąć
• wrażliwe na warunki atmosferyczne
• niestabilny chwyt podczas zmiany biegu w terenie

Niewątpliwie manetki obrotowe są intuicyjne w działaniu i bardzo szybko zmieniają biegi w rowerze. Z drugiej jednak strony bardzo często Revo Shifty i Grip Shifty same lubią zmieniać przełożenie w najmniej oczekiwanym momencie. 

Budowa i konserwacja tego rodzaju pokrętła jest banalna. Ilość elementów jest mała. Nie ma tu żadnej filozofii, wystarczy wyczyścić i nasmarować. Dla mnie osobiście mankamentem w tym wypadku jest fakt, że aby dokonać naprawy lub konserwacji manetki należy ją ściągnąć z kierownicy, uprzednio ściągając grip. Ten nierzadko jest przyklejony i może się uszkodzić podczas ściągania.

Manetki cynglowe

Zmiana biegów rowerowych kciukami to wciąż najpopularniejszy sposób na wygodną jazdę na rowerze. Manetki cynglowe to sprytne rozwiązanie, umożliwiające przesuwanie biegów za pomocą palców dłoni. 

Rodzaje manetek cynglowych

Tradycyjne manetki cynglowe są domeną Japończyków z  firmy Shimano. Ich najpopularniejszym modelem w niżej budżetowych rowerach był model Shimano SIS.

Obecnie liderem rynku są właśnie manetki Shimano przeznaczone dla wyższych klas komponentów oznaczone symbolem Rapid Fire.

Obok manetek cynglowych Shimano na rynku dostępnych jest wiele zamienników, szczególnie budżetowych. Te które mogą bezpośrednio konkurować z japońskim potentatem wychodzą spod marki SRAM. Na kolejnym miejscu można wyróżnić, nie docenianą, azjatycką firmę MICROSHIFT.

Te ostatnie robią szczególnie dobrąrobotę w przypadku manetek dedykowanych dla dzieci.

W niższych modelach rowerów montowane są także klamkomanetki, czyli dźwignia hamulca zintegrowana z klamką hamulca. Takie rozwiązanie stosowane jest w rowerach szosowych, z tą różnicą że klamka hamulca jest zarazem manetką zmiany biegów.

Zasada działania manetki cynglowej

Manetka cynglowa składa się z dwu dźwigni montowanych do kierownicy. Najczęściej obsługiwane są kciukami. Większa dźwignia zrzuca biegi na lżejsze, podczas gdy mniejsza wrzuca większy bieg.

W wyższych klasach przerzutek Shimano opatentowało system, który jednym przyciśnięciem umożliwia redukcję kilku biegów na raz. W drugą stronę ten mechanizm nie działa. Zmiana biegów w drugą stronę jednak możliwa jest na 2 sposoby zarówno kciukiem, jak i palcem wskazującym z od strony klamki hamulcowej.

Konkurencja niestety nie oferuje tak działającego mechanizmu zmiany biegów. Przełożenia można zmieniać tylko po 1 zębatce, a obie  dźwignie uruchamia się wyłącznie kciukiem.

W jakich rowerach stosowane są manetki cynglowe

W obecnych czasach manetki cynglowe są tak popularne, że można je spotkać praktycznie w każdym rodzaju rowerów. Wyjątkiem mogą być rowery dziecięce czy marketowe i miejskie. Manetki cynglowe wyparły praktycznie całkowicie te obrotowe marginalizując ich znaczenie.

Plusy i minusy manetek cynglowych

Plusy manetek cynglowych

•    niezawodność działania
•    precyzja działania
•    mocny, pewny, stabilny chwyt kierownicy nawet podczas zmiany biegów

Minusy manetek cynglowych

•    z początku mało intuicyjne
•    ryzyko uszkodzenia przy upadku
•    zmiana o ograniczoną ilość biegów

Do najważniejszych plusów manetek cynglowych należą niezawodność i precyzja, a także pewny uchwyt. Ten ostatni argument szczególnie przemawia do tych osób, które próbują swych sił we wszelkiej maści wyścigach MTB.

Manetki w rowerach dziecięcych

Osobliwym przypadkiem manetek są te stosowane w rowerach dziecięcych. W rowerach dla najmłodszych w rozmiarach kół 12, 14 czy 16, z pewnymi wyjątkami, nie występują przerzutki. Koła tych rowerków są zbyt małe, aby można było zamontować przerzutkę.
Od rozmiaru koła 20 cali dzieciaki mogą cieszyć się już przełożeniami, na  które tak czekają od momentu pierwszej jazdy.

W przeciwieństwie do większości dorosłych rowerów, rowery dla dzieci wyposażone są w manetki obrotowe. Nawet największe dziecięce marki takie jak Woom czy Kubikes oferują manetki obrotowe.

Zmianę biegów testowaliśmy w rowerach 20 calowych min.: używany Author Cosmic, nowy Kubies 20S, nowy roko.bike 20. Pełne recenzje poszczególnych rowerków możesz przeczytać klikając link danego roweru.

O ile w Authorze, przed serwisem manetki, zmiana biegów przez 6 latka jest praktycznie niemożliwa, to już w nowym rowerze niemieckiej marki Kubikes było o niebo lepiej. Na prostej ścieżce rowerowej i asfalcie, przy użyciu mniejszej lub większej siły udawało się w większości wypadków zmienić przełożenie. Gorzej było w terenie, szczególnie na podjazdach, gdzie niekiedy trzeba zredukować biegi. W tym wypadku manetki Grip Shift i Revo Shift się nie sprawdzają.  W 90% 6- latka trzeba było wspomagać w zmianie biegu. 
Zgoła inaczej wygląda sytuacja z manetkami cynglowymi dedykowanymi dla dziecka. Dla młodego rajdera, który ogarnie jak zmienia się przełożenia manetką kciukiem, zmiana biegów nie stanowi kompletnie problemu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku jazdy w terenie, kiedy momentami chwila decyduje o tym, czy dany fragment będzie podjechany czy podprowadzony. Trzeba jednak zwrócić uwagę, aby manetka cynglowa dedykowana była dla dziecka, a jej skok był krótki. Takie manetki wprowadził Microshift.

Jeżeli manetka cynglowa nie jest przeznaczona dla dziecka, z jej obsługą mały użytkownik także może mieć problemy.

Tym bardziej jestem zdziwiony zachowaniem producentów dziecięcych, że manetki obrotowe i cynglowe podobnej klasy kosztują porównywalnie. 

O ile nastolatki i dorośli nie mająproblemu ze zmianą biegów, to już dla mniejszego dziecka stanowi to nierzadko problem. Tradycyjne manetki dla dorosłych jak i obrotowe w ręku drobnej, niespełna 7 latki stwarzają problemy przy wrzucaniu na większą zębatkę. Tego problemu nie ma przy Microshift Acolyte z krótkim skokiem, działa doskonale!